Xơ gan là một bệnh trong tứ chứng nan y, tuy nhiên khi người bệnh phát hiện được cũng là lúc lá gan bị tổn thương nặng nề. Xơ gan khiến cho sức khỏe bệnh nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà cho đến nay chưa có phương pháp nào chữa trị một cách triệt để.
Xơ gan là gì?
Xơ gan là giai đoạn muộn của quá trình xơ hóa (tạo sẹo) ở gan do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, chẳng hạn như viêm gan virus và nghiện rượu mãn tính. Gan sẽ cố gắng tự phục hồi sau mỗi lần bị tổn thương. Quá trình phục hồi này sẽ hình thành các mô sẹo, tổn thương càng kéo dài, càng nhiều mô sẹo được hình thành.
Sự xơ hóa làm cản trở hoạt động bình thường của gan. Mô sẹo ngăn chặn dòng chảy của máu qua gan và làm chậm quá trình xử lý các chất dinh dưỡng, hormone, thuốc và chất độc tại gan. Nó cũng làm giảm sản xuất protein và các chất khác do gan tạo ra. Xơ gan giai đoạn cuối có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Phân loại xơ gan
Dựa vào đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh học mà xơ gan được phân loại thành xơ gan còn bù và xơ gan mất bù.
1. Xơ gan còn bù
Xơ gan còn bù là tình trạng gan đã bị tổn thương nhưng vẫn có thể thực hiện được các chức năng quan trọng của nó. Xơ gan còn bù được xem là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan, kéo dài trong nhiều năm và thường không biểu hiện triệu chứng. Các triệu chứng nếu có cũng rất mờ nhạt, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như mệt mỏi, chán ăn, giảm cân, đau hạ sườn phải…
Theo thời gian, mức độ tổn thương gan sẽ ngày càng nặng và dẫn đến nhiều biến chứng. Do đó, việc phát hiện, điều trị sớm để loại bỏ nguyên nhân gây xơ gan là rất quan trọng để làm chậm tiến triển bệnh và phục hồi chức năng gan.
2. Xơ gan mất bù
Xơ gan mất bù (thường có biểu hiện bụng báng, gọi là xơ gan cổ trướng) được xác định khi gan bị tổn thương lan tỏa, xơ hóa chiếm phần lớn và không còn khả năng thực hiện các chức năng. Xơ gan mất bù là giai đoạn sau của xơ gan với những biểu hiện rõ rệt hơn nhiều so với xơ gan còn bù. Ở giai đoạn này, người bệnh cũng dễ gặp phải các biến chứng nguy hiểm, trong đó có ung thư gan.
Đối với xơ gan còn bù, các phương pháp điều trị tập trung chủ yếu vào việc kiểm soát các triệu chứng và biến chứng, ngăn chúng trở nên nghiêm trọng hơn.
Những triệu chứng điển hình của xơ gan
Các triệu chứng của xơ gan phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc nếu có thì cũng rất mơ hồ và dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh lý khác. Các dấu hiệu ban đầu của xơ gan bao gồm:
- Cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng
- Chán ăn, ăn không ngon
- Buồn nôn
- Sốt nhẹ
- Giảm cân không chủ ý
Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng xơ gan nghiêm trọng hơn sẽ xuất hiện, bao gồm:
- Vàng da, vàng mắt
- Ngứa da, sạm da
- Dễ bị bầm tím và chảy máu
- Lòng bàn tay đỏ rực lên (bàn tay son)
- Xuất hiện nhiều nốt giãn mạch màu đỏ trên da, còn gọi là nốt sao mạch
- Sưng (phù) ở cẳng chân, bàn chân và mắt cá chân
- Cổ trướng còn gọi là báng bụng (tích tụ dịch trong ổ bụng)
- Nước tiểu sẫm màu
- Phân có thể màu nhạt
- Lú lẫn, giảm trí nhớ, thay đổi tính cách
- Đi ngoài ra máu, hoặc ói ra máu
- Giảm ham muốn tình dục, biểu hiện qua mãn kinh sớm (ở phụ nữ) hoặc tuyến vú phát triển (ở nam giới), tinh hoàn teo lại.
Nguyên nhân xơ gan
Trong số những nguyên nhân gây xơ gan thì xơ gan do rượu bia và virus chiếm đa số các ca tử vong bởi mức độ hủy hoại tế bào gan cực kì nhanh chóng:
– Xơ gan do viêm gan virus: được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh xơ gan, nhất là viêm gan virus B. Theo thống kê có khoảng 20% số người nhiễm viêm gan virus có khả năng biến chứng thành xơ gan.
– Xơ gan do rượu bia: Đây là nguyên nhân gây xơ gan nhiều thứ hai chỉ sau viêm gan virus.
Lạm dụng rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan. Với văn hóa sử dụng rượu phổ biến ở Việt Nam, trước đây rượu bia là nguyên nhân phổ biến nhất gây xơ gan được phát hiện. Khi được đưa vào cơ thể, rượu sẽ làm tổn hại các tế bào gan một cách từ từ. Ban đầu, rượu có thể gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, sau đó là viêm gan mạn tính và cuối cùng là xơ gan.
Ngoài xơ gan do rượu bia, virus còn có một số nguyên nhân không phổ biến khác cũng gây ra xơ gan như:
– Xơ gan do nhiễm độc: hóa chất (DDT, urethane, phosphor, …) và thuốc ( isoizid, rifmid, metotexate, pheylbutaon…)
– Xơ gan do gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ nhiều trong gan gây nên viêm gan và tạo thành các mô sẹo khiến gan bị xơ hóa.
– Xơ gan do ứ mật: mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật. Mật sẽ tác động làm ảnh hưởng, tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.
Các đối tượng có nguy cơ cao bị xơ gan
Bất cứ ai cũng đều có thể bị xơ gan. Tuy nhiên, các đối tượng sau có khả năng mắc bệnh cao hơn:
- Nghiện rượu
- Bị viêm gan siêu vi
- Mắc bệnh tiểu đường
- Béo phì
- Tiêm chích ma túy, sử dụng chung bơm kim tiêm
- Có tiền sử mắc các bệnh về gan
- Quan hệ tình dục không an toàn.
Biến chứng của xơ gan
Xơ gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:
- Tăng áp tĩnh mạch cửa: Tĩnh mạch cửa là những tĩnh mạch có nhiệm vụ vận chuyển máu từ các cơ quan nội tạng (dạ dày, ruột non, ruột già, tụy, lách) đến gan. Xơ gan có thể làm tăng huyết áp ở tĩnh mạch cửa, gây xuất huyết tiêu hóa và dẫn tới tử vong.
- Cổ trướng, phù nề: Tăng áp tĩnh mạch cửa và giảm đạm trong máu có thể gây tích tụ chất lỏng ở chân (phù nề) và ở bụng (cổ trướng). Sử dụng thuốc và áp dụng chế độ ăn ít muối có thể giúp cải thiện tình trạng này.
- Nhiễm trùng: Người bệnh xơ gan thường gặp khó khăn trong việc chống lại nhiễm trùng. Cổ trướng kéo dài có thể dẫn đến viêm phúc mạc tiên phát do vi khuẩn. Đây là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng với các biểu hiện sốt, đau tức bụng, tiêu lỏng, nôn ói… Khi có các biểu hiện trên, người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám càng sớm càng tốt.
- Hội chứng gan – thận (HRS): Bệnh nhân xơ gan cổ trướng có thể xuất hiện tình trạng suy thận chức năng với các biểu hiện mệt mỏi, buồn nôn, nôn, lách to, teo cơ, run giật cơ, dấu sao mạch trên ngực và thiểu niệu. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn tới tử vong.
- Hội chứng gan – phổi (HPS): Triệu chứng điển hình của tình trạng này là khó thở và thiếu oxy, nặng hơn khi người bệnh xơ gan ở tư thế đứng thẳng. Hội chứng gan – phổi làm tăng nguy cơ tử vong.
- Vấn đề xương khớp: Một số người bị xơ gan bị mất sức mạnh của xương và có nguy cơ gãy xương cao hơn.
- Ung thư gan: Xơ gan là yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ ung thư gan. Thống kê của Globocan 2020 về số ca ung thư tại Việt Nam cho thấy ung thư gan đang đứng ở vị trí đầu tiên cả về số ca mắc mới và tử vong. Nguy hiểm hơn, căn bệnh này không biểu hiện triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đa số người bệnh chỉ phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm ổ bụng.
Xơ gan có hồi phục được không?
Nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tình trạng xơ hóa gan có thể phục hồi bằng phương pháp điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn, xơ gan hầu như không thể phục hồi.
Người bị bệnh xơ gan sống được bao lâu?
Tuổi thọ của người bệnh xơ gan phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của xơ gan, khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị, độ tuổi của người bệnh và các vấn đề sức khỏe khác hiện có.
Phương pháp điều trị bệnh xơ gan
Phương pháp điều trị xơ gan phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương gan của người bệnh. Mục tiêu của điều trị là làm chậm sự tiến triển của mô sẹo trong gan, kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa hoặc điều trị các biến chứng của bệnh. Một số phương pháp điều trị bao gồm:
- Sử dụng thuốc để kiểm soát viêm gan siêu vi: Thuốc điều trị viêm gan B hoặc C có thể hạn chế tổn thương tế bào gan do các tình trạng này gây ra.
- Cai rượu: Người bị xơ gan tuyệt đối không được sử dụng rượu. Những người bị xơ gan do lạm dụng rượu cần phải cai rượu. Bác sĩ có thể cố vấn hoặc giới thiệu một chương trình điều trị nghiện rượu cho người bệnh.
- Giảm cân: Những người bị xơ gan do viêm gan nhiễm mỡ không do rượu cần giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu.
- Sử dụng thuốc kiểm soát các nguyên nhân và triệu chứng khác của xơ gan: Một số loại xơ gan, chẳng hạn như xơ gan ứ mật nguyên phát, đáp ứng tốt với thuốc điều trị. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể cho người bệnh sử dụng một số loại thuốc để làm giảm triệu chứng xơ gan.
- Cổ trướng và phù: Chế độ ăn ít muối (natri) và sử dụng các loại thuốc có tác dụng lợi tiểu, truyền albumin… có thể giúp kiểm soát tình trạng này. Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể cần thực hiện các thủ thuật để dẫn lưu dịch ổ bụng hoặc giảm áp lực tĩnh mạch cửa bằng kỹ thuật thông nối tĩnh mạch cửa của gan và tĩnh mạch chủ trên.
- Tăng áp tĩnh mạch cửa: Một số loại thuốc huyết áp nhất định có thể kiểm soát tình trạng tăng áp tĩnh mạch cửa và ngăn ngừa xuất huyết tiêu hóa. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh nội soi đường tiêu hóa trên định kỳ xác định các tĩnh mạch giãn ở thực quản hoặc dạ dày để có phương án xử lý thích hợp như thắt tĩnh mạch thực quản giãn.
Xơ gan – Bệnh ngan nguy hiểm không thể chần chừ
Việc chăm sóc sức khỏe và điều trị xơ gan là vấn đề cấp thiết, không thể trì hoãn, bởi khi tiến triển nặng, xơ gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như cổ trướng, suy gan, thậm chí ung thư gan. Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị Tây y, người bệnh cũng được khuyến khích kết hợp sử dụng các sản phẩm bổ sung có khả năng hỗ trợ phục hồi tế bào gan, làm chậm tiến trình xơ hóa và cải thiện chức năng gan một cách toàn diện.
Tuy nhiên, không phải sản phẩm hỗ trợ nào trên thị trường cũng có tác dụng chuyên sâu đối với xơ gan. Việc lựa chọn cần dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học, minh bạch về thành phần và cơ chế tác động. Một trong những lựa chọn hàng đầu, được đánh giá cao hiện nay chính là Heposal – giải pháp được phát triển từ nghiên cứu 10 năm đã nhận 2 bằng sáng chế của Mỹ và Đài Loan của Tiến sĩ Trần Đức Dũng. Sản phẩm đã được nghiên cứu tiền lâm sàng tại Học viện Quân y, cho thấy hiệu quả trong việc bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ giảm men gan, chống xơ hóa và tăng cường chức năng gan tổng thể.
Với thành phần chính là dịch chiết Ưng Bất Bạc kết hợp với Phosphocomplex (dạng bào chế cao cấp, dễ hấp thu của Sylimarin – dược chất chất đã được sử dụng để bào chế ra nhiều loại thuốc điều trị bệnh gan), Heposal mang tới công dụng vượt trội cho người dùng:
- Hỗ trợ làm chậm và giảm quá trình xơ gan
- Hỗ trợ phục hồi và bảo vệ tế bào gan cho các trường hợp xơ gan, viêm gan virus B, C, men gan cao, gan nhiễm mỡ,…
- Hỗ trợ hạ men gan, tăng cường chức năng gan, giải độc gan
- Hỗ trợ giảm tác dụng của hóa – xạ trị

Sau gần 10 năm có mặt trên thị trường, Heposal đã khẳng định được uy tín vững vàng trong lòng người tiêu dùng, trở thành sản phẩm hỗ trợ gan thông dụng được phân bố rộng rãi khắp 10.000 nhà thuốc toàn quốc, trong đó có cả chuỗi nhà thuốc lớn Long Châu.
Đa số các bệnh nhân đều hài lòng với Heposal, cảm nhận sức khỏe có sự cải thiện sau khi sử dụng. Tuy nhiên các chuyên gia vẫn lưu ý, xơ gan là bệnh mạn tính, tiến triển âm thầm, do đó bệnh nhân vẫn cần theo sát phác đồ điều trị, thăm khám định kì kết hợp với lối sống và sinh hoạt điều độ. Có như vậy bệnh xơ gan mới tiến triển tốt. Không ít trường hợp đã có thể ổn định chỉ số về mức bình thường, sống khỏe mạnh và sinh hoạt bình thường nhờ kiên trì điều trị đúng cách.